Gmina Świerklany jest częścią powiatu rybnickiego należącego do województwa śląskiego. Usytuowana jest ona w środkowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, w środku kwadratu utworzonego przez cztery duże miasta Rybnickiego Okręgu Węglowego: Rybnik, Żory, Jastrzębie i Wodzisław Śląski. Do centrów tych miast jest po około 10 km. W skład gminy wchodzą trzy sołectwa: Jankowice, Świerklany Dolne i Świerklany Górne, należące do jednych z najstarszych osad w regionie.

Bliskość głównych ośrodków przemysłowych ziemi rybnickiej oraz mała odległość od granicy z Czechami w Chałupkach czynią gminę atrakcyjnym miejscem dla inwestorów. Świerklany posiadają także korzystne położenie komunikacyjne. Blisko przebiega droga międzynarodowa, prowadząca do przejścia granicznego w Cieszynie oraz do miejscowości wypoczynkowych Beskidu Śląskiego, Ustronia i Wisły.

 

Gmina zajmuje obszar 2 417 hektarów, w tym Jankowice zajmują 1 125 ha, Świerklany Dolne - 732 ha, a Świerklany Górne - 560 ha. Według danych Urzędu Statystycznego w Katowicach z 2002 r. użytki rolne zajmują 70% jej powierzchni, w tym 60% przypada na grunty orne, 9% na łąki i pastwiska, a 1% na sady. Lasy zajmują 15%, natomiast pozostałe grunty i nieużytki 15% ogólnej powierzchni gminy.

 

Krajobraz gminy jest charakterystycznym krajobrazem ziemi rybnicko-wodzisławskiej i stanowi osobliwość niespotykaną na całej ziemi śląskiej. Urozmaica go pas najwyższych wzniesień Płaskowyżu Rybnickiego. Na granicy Jankowic i Świerklan znajduje się duży kompleks leśny (352 ha) z drzewostanem stanowiącym niegdyś fragment Puszczy Pszczyńsko-Raciborskiej. Poza lasami i urozmaiconą rzeźbą terenu, dominującym rysem w krajobrazie są pola orne rozłożone na łagodnych stokach niewysokich wzniesień w Świerklanach Górnych i Dolnych. Nieużytki obejmujące tereny zdegradowane przez górnictwo, zajęte przez zwałowiska odpadów górniczych lub przeznaczone pod zwałowanie, zlokalizowane są w północnej i wschodniej części Jankowic, na granicy z Rybnikiem, jak również w południowo-wschodniej części Świerklan na granicy z Jastrzębiem i Żorami.

Na terenie gminy przeważają gleby III i IV klasy bonitacyjnej, które sprzyjają rozwojowi rolnictwa. Jeszcze do początków XX wieku ludność gminy zajmowała się niemal wyłącznie rolnictwem. Dopiero wraz z rozwojem przemysłu zmieniła się struktura zawodowa jej mieszkańców do tego stopnia, że obecnie w samym rolnictwie znajduje zatrudnienie niewielu mieszkańców. Potencjalnie najlepsze warunki produkcji rolniczej panują na terenie Świerklan Górnych. Pod względem wielkości gospodarstw rolnych, dominują głównie gospodarstwa drobne o średniej powierzchni do 2 ha - 407 gospodarstw. Gospodarstw o powierzchni do 5 ha jest 88, a powyżej 5 ha - 10. W strukturze zasiewów przeważają uprawy zbożowe, a w produkcji zwierzęcej - hodowla trzody.

 

Według danych na koniec 2002 roku liczba mieszkańców wynosi 10 919 osób. Na jeden km² powierzchni przypadają więc średnio 454 osoby, co plasuje gminę wśród najgęściej zaludnionych gmin wiejskich w powiecie rybnickim.

 

Ruch migracyjny na obszarze całej gminy nie jest duży, napływa tutaj mniej więcej tyle samo osób, ile decyduje się stąd wyjechać. Współczynnik ruchu ludności jest zbliżony do współczynnika ruchu ludności dla przeciętnego sołectwa województwa śląskiego. Korzystnie przedstawia się w gminie stopień starzenia się ludności, który można wyrazić stosunkiem liczby dzieci i młodych ludzi do lat 17 do liczby osób w wieku od 65 lat w górę. Wynika z niego, że ludność gminy należy do bardziej odmłodzonych w województwie śląskim.

 

 

 

 

 

Zameldowania (rok 2015):                           Wymeldowania (rok 2015):

1. Jankowice –    48                                        1. Jankowice – 75

2. Świerklany – 109                                        2. Świerklany – 75

Przemeldowania w obrębie Gminy (rok 2015):

1. W obrębie Jankowic – 36 

2. W obrębie Świerklan – 83 

3. Z Świerklan do Jankowic – 7 

4. Z Jankowic do Świerklan – 14

Liczba osób zameldowanych na pobyt czasowy w gminie Świerklany na dzień 31.12.2015 roku: 182 osoby w tym w Jankowicach 90 osób, w Świerklanach 92 osoby.

Działalność gospodarcza na terenie gminy prowadzona jest głównie przez osoby fizyczne. Aktualnie zarejestrowane są 730 podmioty gospodarcze. Do największych prywatnych zakładów działających na terenie gminy należą: Becker Warkop, Cetus - Energetyka Gazowa, PUH Promil, Przedsiębiorstwo Transportowe J. Piechoczek, Zakład Wędliniarski Andrzej Stania. Nadal na terenie gminy prowadzą swą eksploatację kopalnie: KWK Jankowice, KWK Chwałowice oraz KWK Borynia.

Placówki oświatowe stanowią 3 przedszkola, 3 szkoły podstawowe oraz 2 gimnazja. Potrzeby kulturalne mieszkańców gminy zaspokaja Gminny Ośrodek Kultury i Rekreacji oraz Gminna Biblioteka Publiczna. Usługi z zakresu opieki medycznej świadczą 2 Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej w ośrodkach zdrowia mieszczących się w Jankowicach i Świerklanach. Działalność placówek służby zdrowia uzupełniają 2 Niepubliczne Zakłady Stomatologiczne i apteka.

Funkcje rekreacyjne spełniają niewielkie kompleksy leśne, znajdujące się w północnej części gminy, które są wykorzystywane do turystyki pieszej i rowerowej oraz form krótko pobytowych. Najatrakcyjniejszymi krajobrazowo terenami są Las Królewiak i Las Podlesie. Ruch turystyczny odbywa się tu po wytyczonych szlakach, które omijają enklawy odmiennej flory i fauny np. lokalne podmokłości, cieki i oczka wodne. Niewątpliwą atrakcją turystyczną tej części gminy jest naturalne źródełko zwane Studzienką znajdujące się na terenie Lasu Podlesie, w pobliżu szybu nr IV KWK Jankowice. W Lesie Królewiak rośnie duża grupa wiekowych okazów buków.

W gminie odbywają się liczne imprezy kulturalne i sportowe, niektóre o znaczeniu ponadregionalnym. Do imprez o zasięgu międzynarodowym należą m. in.: Międzynarodowy Przegląd Orkiestr Dętych Złota Lira oraz Festiwal Zespołów Folklorystycznych i Mażoretek.